ZWYRODNIENIE STAWÓW
1. Podstawowe informacje
Postępującym procesom zwyrodnieniowym towarzyszy oczywiście nieodłącznie stan zapalny. W jego wyniku dochodzi do ograniczenia aktywności zwierzęcia i w jego konsekwencji do zaniku mięśni stabilizujących staw i do dość poważnego upośledzenia funkcji ruchowych.
I tutaj błędne koło się zamyka – chory pies czy kot nie chodzi, bo go boli, czego konsekwencją są zaniki mięśniowe i postępujące osłabienie stawu, w wyniku czego później nie ma siły żeby się poruszać.
W przypadku takich zaburzeń jak zapalenie kości i stawów kulawizna zwykle jest najbardziej nasilona bezpośrednio po rozpoczęciu ruchu, a podczas umiarkowanego ruchu stan pacjenta się poprawia. Jeżeli problem dotyczy mięśni, ścięgien i więzadeł, zwierzę na ogół czuje się dobrze na początku aktywności i stopniowo zaczyna coraz bardziej kuleć, aż wreszcie może nie być w stanie się poruszać.
Objawami uszkodzenia stawu są najczęściej:
– sztywność danego stawu;
– kulawizna lub wyraźne odciążanie jednej kończyny
– obrzęk
– opór przy skakaniu lub nawet wchodzeniu a częściej schodzeniu po schodach
– problemy ze wstawaniem oraz zauważalny ból
– zaczyna poruszać się wolniej, często występuje niechęć do ruchu
– pies/kot może unikać kontakty fizycznego, np.: głaskania, przy próbie podniesienia może pojawiać się warczenie/wokalizacja lub agresja związana z bólem
Przyczyny zapalenia stawów związane z odżywianiem:
– niewłaściwa dieta, głównie nieodpowiedni poziom białka, makro- i mikroelementów;
– nadmierne przeciążenie, szczególnie u młodych rosnących psów;
– nieprawidłowe żywienie w okresie wzrostu lub złe wchłanianie minerałów i witamin u młodego rosnącego organizmu;
– otyłość, która doprowadza do nadmiernego obciążenia stawów;
– zaburzenia metaboliczne;
Dodatkowe metody łagodzenia bólu stawów domowymi sposobami:
– ciepłe i wygodne legowisko, najlepiej ortopedyczne, odkształcające się
– podest z wykładziną ułatwiający wchodzenie na podwyższenia
– masaże (mięśni, nie bolesnych stawów)
– okłady (należy dobrać odpowiednią temperaturę, aby nie poparzyć psa)
– umiarkowana ilość ruchu (najlepiej pływanie, np.: na bieżni wodnej)
Profilaktyka:
– nie dopuszczać do nadwagi (w każdym wieku psa);
– dostosować ilość ruchu do formy i możliwości zwierzęcia;
– zdiagnozować i korygować ewentualne wrodzone wady stawów;
2. Składniki wspomagające
– glukozamina – składnik chrząstki i płynu maziowego, otaczającego powierzchnie stawowe. Naturalnym źródłem są krewetki, raki i kraby. Substancja ta jest dobrze przyswajalna przez tkankę chrzęstną, rozpuszcza się w wodzie i wchłania w jelicie cienkim. Potrzeba zazwyczaj 6 tygodni, aby rozpoczęła się regeneracja chrząstki. Glukozamina jest chyba najbardziej popularnym nutraceutykiem stosowanym w tej chorobie. Dzieje się tak dlatego, że będąc składnikiem glikozaminoglikanów chrząstki i płynu stawowego buduje tkankę chrzęstną, nadaje jej sprężystość i odpowiednią twardość. Siarczan glukozaminy łatwo rozpuszcza się w wodzie i dobrze wchłania po podaniu doustnym. Działanie biologiczne glukozaminy objawia się przenikaniem do chondrocytów, ale również hamowaniem enzymu kolagenozy, enzymów lizosomalnych czy ograniczaniem produkcji wolnych rodników. Niestety wraz z wiekiem jej produkcja spada, co przekłada się w prosty sposób na występowanie choroby zwyrodnieniowej stawów. I tutaj bardzo pomocna może okazać się suplementacja, tym bardziej, że stosując tego typu preparaty nie notujemy niekorzystnych skutków ubocznych. Dodatkowo często udaje się zmniejszyć dawki niesterydowych leków przeciwzapalnych, co bez wątpienia jest ogromną korzyścią dla pacjenta. Podawanie glukozaminy przynosi jeszcze jeden bardzo istotny efekt, pozwala bowiem uzupełnić ilość mazi w chorym stawie.
– chondroityna (mukopolisacharyd), siarczan chondroityny – składnik chrząstki, eliminuje tarcia pomiędzy ruchomymi elementami stawu. Stanowi on główny składnik proteoglikanów chrząstkii macierzy pozakomórkowej. Badania naukowe wielokrotnie udowadniały, że stosowanie siarczanu chondroityny wraz z glukozaminą zmniejszały stopień uszkodzenia chrząstki stawowej poprzez obniżanie pozapalnych cytokin w płynie stawowym. Dzięki temu udawało się znacznie ograniczać obrzęk stawu i łagodzić objawy bólowe. I choć dokładny mechanizm działania chondroityny nie jest poznany, to dowiedziono, że hamuje ona chemotaksję, fagocytozę, uwalnianie enzymów lizosomalnych czy tworzenie ziarniny zapalnej. Są to ważne składowe procesu zapalnego.
– glikozaminoglikany (GAG – polisacharyd) – redukuje ból i zapalenie, zmniejsza enzymatyczną destrukcję chrząstki i stymuluje jej odbudowę. Dowody na przeciwzapalny i zmniejszający dolegliwości chorobowe efekt działania glukozaminoglikanów oraz siarczanu chondroityny są podobne w przypadku psów i kotów. U innych gatunków oraz w badaniach prowadzonych in vitro siarczan chondroityny ogranicza także niektóre składowe zapalenia błony maziowej – nacieki komórkowe oraz aktywność i uwalnianie mediatorów zapalnych.Również glukozamina wykazuje aktywność zarówno na poziomie komórkowym, jak i molekularnym reakcji zapalnej.[1][2]
– kolagen typu II – zarówno niezdenaturowany (jako substancja przeciwzapalna), jak i hydrolizowany, stosowany jako źródło aminokwasów do syntezy kolagenu w chrząstkach stawowych.
– kwas hialuronowy – w naturalnej formie kwas hialuronowy powszechnie występuje w mazi stawowej. Kwas hialuronowy stosowany jest głównie w formie iniekcji, ale dostępne są również preparaty w formie tabletek, do stosowania doustnego. I choć pojawiają się liczne wątpliwości czy taka forma w ogóle się wchłania i w związku z tym działa, to badania naukowe dowodzą przydatności postaci doustnych. Kwas hialuronowy może być dobrym wyborem w połączeniu z klasycznymi substancjami takimi jak glukozamina i chondroityna. może prowadzić do obniżenia stopnia kulawizny, zmniejszać nasilenie objawów klinicznych i łagodzić przebieg choroby stawów. iniekcje dostawowe kwasu hialuronowego z kortykosteroidami.
– MSM czyli metylosulfonylometan – to naturalna substancja znajdująca się w roślinach oraz wodorostach. MSM jest opisywany, jako środek, który wykazuje pozytywny wpływ na ciągłość tkanki łącznej oraz pomaga redukować blizny. Przypisuje mu się również działanie przeciwzapalne i redukujące ból. MSM będąc źródłem siarki wchodzi w skład tkanki łącznej, ale również stymulując syntezę kolagenu działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo dodatkowo regenerując tkankę chrzęstna.
– Nowozelandzki omułek zielonowargowy (Perna canaliculus) – bogate źródło czynników przeciwzapalnych. Małż zawierający w swoim składzie związki mające zastosowanie w leczeniu i profilaktyce chorób stawów: Omega 3, glikozaminoglikany, aminokwasy, witaminy C i E, związki mineralne – cynk, miedź i magnez. Proszek (wyciąg) wytworzony z małży zawiera ponad 60% białka i 12% glukozaminoglikanów (ma działanie przeciwzapalne[3] )oraz 5% tłuszczów, w tym ETA, które wykazują działanie redukujące stany zapalne. Dodatkowo ETA wykazuje działanie przeciwbólowe. Glukozaminoglikany są kluczowym składnikiem chrząstki oraz mazi stawowej. Póki co nie jest znany mechanizm działania tych substancji, wiadomo natomiast, że suplementy te okazują się skuteczne, ponieważ są produktem bogatym w kwasy tłuszczowe n-3, zawierającym także siarczan chondroityny, zawierają też glukozaminę, warto więc pomyśleć o ich stosowaniu u psów. Psy otrzymujące dodatek omułka zielonowargowego wykazywały lepszą sprawność ruchową niż grupa placebo, ale postępowanie to nie było równie skuteczne jak podawanie karprofenu.[4] W opracowaniach poświęconych stosowaniu poszczególnych preparatów w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów u psów dane dotyczące korzyści z podawania wyciągu z omułka zielonowargowego wydają się obiecujące. Ich jakość naukowa jest jednak wątpliwa i nie udowodniono jak dotąd jednoznacznego związku pomiędzy poprawą kliniczną, a leczeniem.[5]
– niezmydlające frakcje awokado i soi (ASU) – zaobserwowano, że frakcje niezmydlające się olejów sojowego i awokado w połączeniu z glukozaminą i niskocząsteczkowym siarczanem chondroityny zmniejszają wytwarzanie prostaglandyn przez pobudzone zapalnie chondrocyty.[6] Niezmydlające frakcje awokado i soi (ASU) składają się z niezmydlających frakcji olejów awokado i sojowego w proporcji od 1/3 do 2/3.[7] ASU działają przeciwzwyrodnieniowo, hamując interleukinę-1 i pobudzając syntezę kolagenu w hodowlach chrząstki.[8]Badania z poświeceniem psów przy analiza morfometryczna chrząstki wykazała obecność większej ilości niedojrzałej tkanki regeneracyjnej oraz większą zawartość kolagenu i tkanki chrzęstnej w obszarze regeneracji u psów leczonych ASU, w porównaniu z psami nieleczonymi. Tkanki mające kontakt z ASU wykazały również znacznie silniejszy dodatni wynik barwienia immunologicznego przeciw transformującemu czynnikowi wzrostu β (TGF-β).[9]
– selen – zmniejsza obrzęki i sztywność stawów, ma działanie przeciwzapalne. Pełni rolę obronną w układzie antyoksydacyjnym. Wykazuje tym samym udokumentowane działanie przeciwnowotworowe, przeciwzapalne i immunoregulacyjne, co bez wątpienia jest cenne w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów. W jej trakcie bowiem dochodzi do silnego spadku selenu, stąd jego uzupełnianie prowadzi do zmniejszenia obrzęków i sztywności stawów oraz zmniejsza stan zapalny.
– witamina C (kwas askorbinowy)- niedobór witaminy C lub jej słaba przyswajalność w diecie powoduje spadek produkcji kolagenu. A słaba produkcja kolagenu objawia się bólami mięśni i stawów. Przy niedostatecznej produkcji kolagenu tkanka łączna staje się podatna na stany zapalne, w stawach i mięśniach gromadzą się toksyny, które powodują stany zapalne. W znaczący sposób wpływa na metabolizm i wytwarzanie kolagenu. Jest niezbędna do prawidłowego rozwoju chrząstki powierzchni stawowych. Będąc przeciwutleniaczem chroni komórki przed działaniem wolnych rodników tlenowych i wykazuje dzięki temu ważną rolę przeciwzapalną.
– witamina E – uznaje się ją za jeden z silniej działających zamiataczy wolnych rodników tlenowych. witaminę E w postaci płynnego octanu α-tokoferolu w dawce 0,044 ml/kg masy ciała, co jest równoważne dawce około 400 IU witaminy E na psa raz dziennie. Jest to dawka mniej więcej dziesięciokrotnie większa od dziennej dawki zalecanej przez Association of American Control Officials (AAFCO), ale uznawana jest za bezpieczną i nietoksyczną. To badanie przeprowadzone na psach z OA sugeruje, że wyższe dawki witaminy E mogą zmniejszać markery zapalenia oraz poprawiać obraz histologiczny, a także ograniczać objawy bólowe.[10] Witamina E należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczu. Chroni organizm przed szkodliwym oddziaływaniem wolnych rodników, zapobiegając uszkodzeniom oksydacyjnym makromolekuł komórkowych. Jej działanie nie ogranicza się jednak do hamowania procesów utleniania zachodzących w organizmie. Zapobiega też niepożądanym zmianom powstającym podczas przechowywania karm[11]. Witaminę E dodaje się do karm komercyjnych zarówno po to, żeby zaspokoić zapotrzebowanie zwierząt na antyoksydanty, jak i w celu przedłużenia trwałości produktu. Efektem stosowania karm ubogich w witaminę E może być obniżone jej stężenie we krwi. Witamina E jest jednym z najważniejszych antyoksydantów pokarmowych. Dodaje się ją do karm komercyjnych w celu przedłużenia trwałości produktu i zaspokojenia zapotrzebowania zwierząt na antyoksydanty. Witamina E ma kluczowe znaczenie zwłaszcza w przypadku dużej podaży wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które są bardzo podatne na utlenianie. Chore zwierzęta mogą mieć obniżone stężenie witaminy E we krwi. Korzystny wpływ suplementacji może wynikać z łagodzenia stresu oksydacyjnego oraz hamowania wytwarzania i uwalniania mediatorów stanu zapalnego.
– glukonian manganu – reguluje również zawartość kolagenu w innych tkankach i jest niezbędny do metabolizmu witaminy E oraz wpływa na tworzenie przez organizm siarczanu chondroityny, która jest składnikiem chrząstki stawowej i bierze udział w tworzeniu się kości.
– strzykwy (holothuroidea) – szkarłupnie, stosuje się je jako środek łagodzący ból stawów, są źródłem naturalnej chondroityny, witamin i minerałów.
–wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (nutraceutyk nie powodują, tak jak chemioterapeutyki, niekorzystnych działań ubocznych)– działają przeciwzapalnie i ochronnie na stawy. Badania wykazały, że te które są pochodzenia zwierzęcego, zmniejsza sztywność stawów, obrzęk i ból. Najbardziej bogate w omega-3 pokarmy to ryby (łosoś, śledź, sardynki, sardele, ostrygi). Naszym zdaniem TO PODSTAWOWY SUPLEMENT W TROSCE O UKLAD RUCHU.
Działanie ich w dużym skrócie polega na hamowaniu wytwarzania silnych substancji pozapalnych, dzięki czemu powstający stan zapalny jest dużo mniejszy. Stosowanie ich w chorobie zwyrodnieniowej stawów nie tylko blokuje szlak cyklooksygenazy indukowanej, ale także pozwala zmniejszyć dawkę leków przeciwzapalnych (np. karpfofenu). Istnieją dwie strategie żywieniowe służące do zmniejszania stanu zapalnego i bólu – stosowanie kwasów tłuszczowych omega-3 (szczególnie kwasu eikozapentaenowego, czyli EPA) oraz mikrolaktyny. Kwasy omega-3 powinny być podawane w formie triglicerydów, bo wtedy są najlepiej wchłaniane i metabolizowane. Ogólnie zaleca się podzielenie dawki dziennej na dwie porcje – poranną i wieczorną. Dieta bogata w kwasy tłuszczowe z rodziny n-3 (zwłaszcza w kwas eikozapentaenowy – EPA) zmienia skład lipidowy błon komórkowych, zmniejszając w nich zawartość kwasu arachidonowego jako prekursora czynników zapalnych[12].
Wykazano, że inkubacja chondrocytów z kwasami tłuszczowymi n-3 powodowała spadek wytwarzania prozapalnych cytokin.[13] Psy żywione dietą o wysokiej zawartości kwasów tłuszczowych n-3 oraz witaminy E wykazywały poprawę w postaci zmniejszenia się kulawizny powodowanej przez chorobę zwyrodnieniową stawów.[14],[15]
Zalecana dawka EPA w diecie, pozwalająca na osiągnięcie ogólnoustrojowych efektów przeciwzapalnych, to 40-100 mg/kg m.c. U psów dodatek do diety prekursora kwasów n-3 w postaci kwasu α-linolenowego nie ma analogicznego do EPA działania przeciwzapalnego i przeciwbólowego, ponieważ psy mają ograniczoną możliwość syntezy kwasów n-3 z ich prekursora.[16]
U psów karmionych dietą wzbogaconą kwasami tłuszczowymi n-3 możliwe było znacznie szybsze obniżenie dawki karprofenu w porównaniu ze zwierzętami otrzymującymi dietę kontrolną.[17] Przedstawione wyniki badań wskazują, że podawanie kwasów tłuszczowych n-3 lub stosowanie diet o podwyższonej ich zawartości u psów z chorobą zwyrodnieniową stawów jest uzasadnione.
– Specjalny koncentrat białek mleka (mikrolaktyna) – Mleko zawiera wiele składników biologicznie czynnych, w tym immunoglobuliny, cytokiny, enzymy, hormony i czynniki wzrostu. Specjalny koncentrat białek mleka wytworzony z mleka hiperimmunizowanych krów wykazuje właściwości przeciwzapalne.[18] Wydaje się, że działanie przeciwzapalne nie jest spowodowane hamowaniem metabolizmu kwasu arachidonowego, ale ograniczaniem migracji neutrofili z przestrzeni naczyniowych.[19] Randomizowane, kontrolowane badanie kliniczne oceniające specjalny koncentrat białek mleka (Microlactin, Stolle Milk Biologics, Cincinnati OH) u psów ze spontanicznie występującą chorobą zwyrodnieniową stawów wykazało poprawę subiektywnych objawów klinicznych i ogólnej oceny dokonywanej przez właściciela w porównaniu z psami otrzymującymi placebo.[20] Mikrolaktyna to białko otrzymywane z mleka hiperimmunizowanych krów. Jej działanie polega na łagodzeniu ogólnego stanu zapalnego u wielu gatunków, niezależnie od etiologii. Mechanizm działania mikrolaktyny jest inny niż glikokortykosteroidów i NLPZ, co oznacza, że może być podawana równolegle z nimi. Maksymalne działanie uzyskuje po 10-14 dniach i wówczas można zacząć zmniejszać dawki innych równocześnie stosowanych leków.
– SAMe, denosyl SD4 – to stosunkowo nowy produkt na rynku. Do tej pory denosyl był stosowany w leczeniu osteoarthritis u ludzi. U psów działanie tego produktu nie jest w pełni potwierdzone w przypadku leczenia chorób stawów. Jednak ma on zastosowanie w leczeniu chorób wątroby, a jego działanie jest zarówno przeciwzapalne jak i przeciwbólowe. W kontrolowanych badaniach u ludzi z chorobą zwyrodnieniową stawów preparat SAMe był równie skuteczny jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i skuteczniejszy niż placebo w zmniejszaniu bólu oraz poprawie czynności motorycznych, przy niższym prawdopodobieństwie wystąpienia działań niepożądanych.[21] W jednym badaniu stwierdzono jednak brak różnicy pomiędzy SAMe a NLPZ i lekami przeciwzapalnymi.[22]Nie opublikowano wyników badań klinicznych u psów, badanie in vitro wykazało jednak, że SAMe niekorzystnie wpływa na żywotność chondrocytów.[23] SAMe może obniżać stężenie mediatorów zapalnych, zwiększać stężenie przeciwutleniającego glutationu, działać chondroprotekcyjnie i utrzymywać metylację DNA.[24]
– chrząstka rekina – zawiera substancje chemiczne, które hamują tworzenie naczyń krwionośnych. Zapalenie wymaga tworzenia naczyń krwionośnych, więc poprzez ich blokowanie można poprawić stan zwierzęcia.
– hakorośl rozesłana (łac. Harpagophytum procumbens) tzw. czarci pazur – uśmierza ból stawów. Surowcem zielarskim są jej korzenie zbierane po zakończeniu okresu kwitnienia. Co istotne wykazuje ona działanie podobne do niesterydowych leków przeciwzapalnych, dzięki zawartości glikozydów irydoidowych. Hakorośl rozesłana zmniejsza stan zapalny i towarzyszącą mu bolesność stawów.
– kadzidłowiec indyjski (łac. Boswellia serrata) – lecznicza jest żywica z nacięć kory tej rośliny (indyjskiego drzewa z gatunku Boswellia serrata). Żywica kadzidłowca indyjskiego wykazuje działanie terapeutyczne dzięki zawartości kwasu boswelinowego (kwasu 3-0-acetylo-11-keto-β-bosweliowego (AKBA) ), o silnych właściwościach przeciwzapalnych boswellia (łagodzi dolegliwości bólowe związane z przeciążeniem stawów, zwalcza stany zapalne).
Źródło 1: Żywica z Boswellia serrata poprzez hamowanie 5-lipooksygenazy (LOX) hamuje syntezę leukotrienów z endogennego kwasu arachidonowego błon komórkowych nieuszkodzonych neutrofili, ogranicza też wytwarzanie TNF-alfa.[25]
Źródło 2: Żywica z kory tego drzewa ma właściwości przeciwzapalne, przede wszystkim z powodu zawartości który hamuje lipooksygenazę-5 i metaloproteinazy macierzy pozakomórkowej oraz zmniejsza stężenie czynnika martwicy nowotworu α i interleukiny 1β.[26]
Jak dotąd nie udało się ustalić optymalnej dawki preparatu dla psów i kotów, jednak stosowanie w trakcie prób klinicznych 40 mg/kg m.c. ekstraktu żywicy u pacjentów z osteoarthritis przynosiło poprawę w zakresie dolegliwości bólowych i kulawizny u tych zwierząt[27] (znalazła również nie autoryzowane badanie w którym dawka ekstraktu dla psów wynosiła 400 mg/10 kg m.c. przez 6 tygodni). . Przeprowadzono otwarte, wieloośrodkowe badanie z wykorzystaniem tej żywicy u 24 psów.[28] Poprawę w postaci zmniejszenia kulawizny i bólu stwierdzono u 17 spośród 24 psów. U pięciu z nich wystąpiły biegunka i wzdęcia.
– kurkuma – ważne: bezpieczna dla psów cierpiących na choroby stawów, należy stosować w formie suplementu, a nie przyprawy, bo występuje różna zawartość curcuminoidów!
ostryż barwierski (łac. Curcuma longa). Surowcem zielarskim w tym przypadku są kłącza zawierające kurkuminoidy o właściwościach przeciwzapalnych, hamujących prostaglandyny i lipooksygenazę. Może ona zakłócać działanie niektórych leków, takich jak leki przeciwzakrzepowe, może również nasilić problemy z pęcherzykiem żółciowym.
ostryż indyjski i jawajski (długi), (lac. Curcuma domestica i Curcuma xanthorrhiza) tzw. P54FP, który zawiera mieszaninę aktywnych składników o właściwościach przeciwzapalnych, w tym kurkuminoidy i olejki eteryczne.[29]Wyniki te sugerują, że doustne podawanie kurkuminy może wywoływać u pacjentów z OA komplementarny efekt przeciwzapalny, odmienny od działania NLPZ.[30]
– phyllantus embolia, czyli amerykańska roślina wykorzystywana już przez Indian o udokumentowanym działaniu przeciwzapalnym. Wyciągi wodne z owoców tej rośliny o aktywności chondroprotekcyjnej czyli chroniącej chrząstki stawowe mogą okazać się alternatywą dla tradycyjnej, konwencjonalnej terapii.
– ashwagandha zw. witania ospała – zioło z grupy adoptogenów, zioło tonizujące, pomaga m.in. na reumatoidalne zapalenie stawów, stosować 2-3 m-ce, dawka 50-125 mg/kg m.c dziennie. Brak badań z udziałem psów.
– zioła odżywcze: alfalfa, korzeń mniszka lekarskiego, pietruszka
– zioła tonizujące: miłorząb (szczególnie polecany dla starszych psów)
– bromelaina z ananasa – pomaga zmniejszyć ból mięśni i stawów oraz opuchliznę powstałą po intensywnym treningu.
Szczególnie polecane: Boswellia + ashwagandha + czarci pazur
3. Działania alternatywne
Co jeszcze jest wykorzystywane przy bólach stawów u psów:
– komórki macierzyste
–terapię metodą IRAP
– osocze bogatopłytkowe (PRP
4. Zbiór ważnych informacji
Ważne informacje dotyczące zwyrodnienia stawów i zaniku mięśni u psów i kotów:
Co istotne można jednocześnie stosować suplementację diety i tradycyjne leczenie przeciwzapalne znoszące objawy bólowe bez większego ryzyka niekorzystnych interakcji.
Niezwykle pomocne mogą okazać się także gotowe karmy bytowe, dedykowane psom z chorobą zwyrodnieniowa stawów.
Jest to o tyle istotne, że niestety bardzo często chore zwierzę wymaga długookresowego, o ile nie dożywotniego podawania leków, co zwiększa niestety ryzyko powikłań dotyczących choćby układu pokarmowego.
Starajmy się jednak przy tym wybierać produkty przeznaczone dla zwierząt, a nie ich ludzkie „odpowiedniki” z uwagi na troszkę inny skład i stężenie substancji czynnych.
Jest to o tyle istotne, że niestety bardzo często chore zwierzę wymaga długookresowego, o ile nie dożywotniego podawania leków, co zwiększa niestety ryzyko powikłań dotyczących choćby układu pokarmowego.
Starajmy się jednak przy tym wybierać produkty przeznaczone dla zwierząt, a nie ich ludzkie „odpowiedniki” z uwagi na troszkę inny skład i stężenie substancji czynnych.
Należy pamiętać, że suplementy diety dla psa nie rozwiążą problemu choroby zwyrodnieniowej – mogą wyhamować ujawnianie się objawów, często ułatwiają życie psa, ale czasem potrzebne jest też wprowadzenie dodatkowych leków (na przykład niesterydowych leków przeciwzapalnych) czy zabiegów, aby poprawić komfort życia pupila. Suplementy diety nie działają tylko na wyznaczone stawy, działają na cały organizm.
Co możemy zrobić dodatkowo : masaż i fizjoterapia, terapia ultradźwiękami, laser (zimny), akupunktura, pole elektromagnetyczne a przede wszystkim nieoceniona BIEŻNIA WODNA.
Dieta – nieprzetworzone składniki, bez produktów mlecznych (mogą powodować sztywność i zapalenie stawów). Należy stosować surową dietę z warzywami, owocami i świeżymi kośćmi. Im bardziej naturalnie, tym lepiej. Oczywiście takiej dietę nie jesteśmy w stanie sami ułożyć- tylko doświadczony dietetyk weterynaryjny. W Naszej przychodni mają Państwo możliwość konsultacji z dr Jackiem Wilczakiem. Oczywiście jeżeli takie rozwiązanie jest zbyt czaso- i pracochłonne jest bardzo duża gama karm weterynaryjnych i nie tylko na dostępnych na rynku.
Warto wprowadzić do codziennej diety, witaminy, minerały i antyoksydanty chroniące stawy kochanych psiaków i Nasze, bo przecież chcemy aktywnie spędzać czas z naszymi zwierzakami.
1. Ciemnozielone warzywa – absolutny hit w walce z chorobami- szpinak, kapusta, jarmuż
2. Papryka, buraki czerwone, marchew i inne pomarańczowe warzywa
3. Olej lniany i olej z łososia
4. Ogórki, świeże łodygi selera
5. Jabłko, pietruszka, mniszek lekarski.
5. Ciekawostki …….znajdą Państwo w komentarzach na Naszym Facebook😊
[1] Richy F, Bruyere O, Ethgen O, et al. Structural and symptomatic efficacy of glucosamine and chondroitin in knee osteoarthritis: a comprehensive meta-analysis. Arch Intern Med 2003;163(13):1514-1522
[2] Martel-Pelletier J, Wildi LM, Pelletier JP. Future therapeutics for osteoarthritis. Bone 2012;51(2):297-311.
[3] Gibson RG, Gibson SL, Conway V, et al. Perna canaliculus in the treatment of arthritis. Practitioner 1980;224:955-960.
[4] Hielm-Bjorkman A, Tulamo RM, Salonen H, et al. Evaluating Complementary Therapies for Canine Osteoarthritis Part I: Green-lipped Mussel (Perna canaliculus). Evid Based Complement Alternat Med 2009;6:365-373.
[5] Aragon CL, Hofmeister EH, Budsberg SC. Systematic review of clinical trials of treatments for osteoarthritis in dogs. J Am Vet Med Assoc 2007;230:514-521. oraz 45. Sanderson RO, Beata C, Flipo RM, et al. Systematic review of the management of canine osteoarthritis. Vet Rec 2009;164:418-424.
[6] Mauviel A, Daireaux M, Hartmann DJ, et al. Effects of unsaponifiable extracts of avocado/soy beans (PIAS) on the production of collagen by cultures of synoviocytes, articular chondrocytes and skin fibroblasts [article in French]. Rev Rhum Mal Osteoartic 1989;56(2):207-211.
Cake MA, Read RA, Guillou, et al. Modification of articular cartilage and subchondral bone pathology in an ovine meniscectomy model of osteoarthritis by avocado and soya unsaponifiables (ASU). Osteoarthritis Cartilage 2000;8(6):404-411.
Lippiello L, Nardo JV, Harlan R, et al. Metabolic effects of avocado/soy unsaponifiables on articular chondrocytes. Evid Based Complement Alternat Med 2008;5(2):191-197.
[7] Verbruggen G. Chondroprotective drugs in degenerative joint diseases. Rheumatology (Oxford) 2006;45:129-138. Oraz Henrotin Y. Avocado/soybean unsaponifiable (ASU) to treat osteoarthritis: a clarification. Osteoarthritis Cartilage 2008;16:1118-1119; author reply 1120.
[8] Henrotin Y. Avocado/soybean unsaponifiable (ASU) to treat osteoarthritis: a clarification. Osteoarthritis Cartilage 2008;16:1118-1119; author reply 1120. Oraz Boumediene K, Felisaz N, Bogdanowicz P, et al. Avocado/soya unsaponifiables enhance the expression of transforming growth factor beta1 and beta2 in cultured articular chondrocytes. Arthritis Rheum 1999;42:148-156. Oraz Dinubile NA. A potential role for avocado- and soybean-based nutritional supplements in the management of osteoarthritis: a review. Phys Sportsmed 2010;38:71-81
[9] Altinel L, Sahin O, Kose KC, et al. [Healing of osteochondral defects in canine knee with avocado/soybean unsaponifiables: a morphometric comparative analysis]. Eklem Hastalik Cerrahisi 2011;22:48-53.
[10] Rhouma M, de Oliveira El Warrak A, Troncy E, et al. Anti-inflammatory response of dietary vitamin E and its effects on pain and joint structures during early stages of surgically induced osteoarthritis in dogs. Can J Vet Res 2013;77:191-198.
[11] Gross K.L., Bollinger R., Thawnghmung P., Collings G.F.: Effect of three different preservative systems on the stability of extruded dog food subjected to ambient and high temperature storage. J. Nutr. 124 (Suplement), 2638-2642, 1994.
[12] LeBlanc CJ, Horohov DW, Bauer JE, et al. Effects of dietary supplementation with fish oil on in vivo production of inflammatory mediators in clinically normal dogs. Am J Vet Res 2008;69(4):486-493.
[13] Sakata S, Hayashi S, Fujishiro T, et al. Oxidative stress-induced apoptosis and matrix loss of chondrocytes is inhibited by eicosapentaenoic acid. J Orthop Res 2015;33(3):359-365.
[14] Roush JK, Cross AR, Renberg WC, et al. Evaluation of the effects of dietary supplementation with fish oil omega-3 fatty acids on weight bearing in dogs with osteoarthritis. J Am Vet Med Assoc 2010;236(1):67-73.
[15] Fritsch DA, Allen TA, Dodd CE, et al. A multicenter study of the effect of dietary supplementation with fish oil omega-3 fatty acids on carprofen dosage in dogs with osteoarthritis. J Am Vet Med Assoc 2010;236(5):535-539.
[16] Heinemann KM, Waldron MK, Bigley KE, et al. Long-chain (n-3) polyunsaturated fatty acids are more efficient than alpha-linolenic acid in improving electroretinogram responses of puppies exposed during gestation, lactation, and weaning. J Nutr 2005;135(8):1960-1966.
[17] Fritsch DA, Allen TA, Dodd CE, et al. A multicenter study of the effect of dietary supplementation with fish oil omega-3 fatty acids on carprofen dosage in dogs with osteoarthritis. J Am Vet Med Assoc 2010;236:535-539.
[18] Gingerich DA, Fuhrer JP, Kiser KM, et al. Milk protein concentrate from hyperimmunized cows expresses anti-inflammatory activity and clinical utility in osteoarthritis. J Vet Intern Med 2001;15:305.
[19] Stelwagen K, Ormrod DJ. An anti-inflammatory component derived from milk of hyperimmunised cows reduces tight junction permeability in vitro. Inflamm Res 1998;47:384-388
[20] Gingerich DA, Strobel JD. Use of client-specific outcome measures to assess treatment effects in geriatric, arthritic dogs: controlled clinical evaluation of a nutraceutical. Vet Ther 2003;4:376-386.
[21] Najm WI, Reinsch S, Hoehler F, et al. S-adenosyl methionine (SAMe) versus celecoxib for the treatment of osteoarthritis symptoms: a double-blind cross-over trial. [ISRCTN36233495]. BMC Musculoskelet Disord 2004;5:6. oraz De Silva V, El-Metwally A, Ernst E, et al. Evidence for the efficacy of complementary and alternative medicines in the management of fibromyalgia: a systematic review. Rheumatology (Oxford) 2010;49:1063-1068.
[22] Kim J, Lee EY, Koh EM, et al. Comparative clinical trial of S-adenosylmethionine versus nabumetone for the treatment of knee osteoarthritis: an 8-week, multicenter, randomized, double-blind, double-dummy, Phase IV study in Korean patients. Clin Ther 2009;31:2860-2872.
[23] Steinmeyer J, Burton-Wurster N, Lust G. Effects of three antiarthritic drugs on fibronectin and keratan sulfate synthesis by cultured canine articular cartilage chondrocytes. Am J Vet Res 1992;53:2077-2083.
[24] Hosea Blewett HJ. Exploring the mechanisms behind S-adenosylmethionine (SAMe) in the treatment of osteoarthritis. Crit Rev Food Sci Nutr 2008;48:458-463
[25] Safayhi H, Sailer ER, Ammon HP. Mechanism of 5-lipoxygenase inhibition by acetyl-11-keto-beta-boswellic acid. Mol Pharmacol 1995;47(6):1212-1216.
[26] Sengupta K, Alluri KV, Satish AR, et al. A double blind, randomized, placebo controlled study of the efficacy and safety of 5-Loxin for treatment of osteoarthritis of the knee. Arthritis Res Ther 2008;10:R85. oraz Ernst E. Frankincense: systematic review. BMJ 2008;337:a2813.
[27] Reichling J, Schmökel H, Fitzi J, et al. Dietary support with Boswellia resin in canine inflammatory joint and spinal disease. Schweiz Arch Tierheilkd 2004;146(2):71-79.
[28] Reichling J, Schmokel H, Fitzi J, et al. Dietary support with Boswellia resin in canine inflammatory joint and spinal disease. Schweiz Arch Tierheilkd 2004;146:71-79.
[29] Innes JF, Fuller CJ, Grover ER, et al. Randomised, double-blind, placebo-controlled parallel group study of P54FP for the treatment of dogs with osteoarthritis. Vet Rec 2003;152:457-460.
[30] Colitti M, Gaspardo B, Della Pria A, et al. Transcriptome modification of white blood cells after dietary administration of curcumin and non-steroidal anti-inflammatory drug in osteoarthritic affected dogs. Vet Immunol Immunopathol 2012;147:136-146.